Parki miejskie mają wiele zadań: oczyszczać powietrze ze spalin, tłumić hałas, urozmaicać i ożywiać betonową przestrzeń. Z czasem użytkownicy parku zaczynają wymagać od niego coraz więcej i więcej. Żeby w parku był wielki plac zabaw dla dziesiątek dzieci, ale też strefa idealnej ciszy do czytania książek i uprawiania jogi. Jak pogodzić na jednej przestrzeni wiele funkcji? Jak wyglądałby park idealny?
FORMA, FUNKCJA I FANTAZJA
Park miejski z definicji zajmuje większy obszar niż skwer czy ogród (choć często parki są właśnie dawnymi ogrodami np. przypałacowymi, oddanymi do użytku publicznego w wyniku rozmaitych kolei losu). Czasem do parku przylega las, łąki, staw, przez co teren zieleni nabiera konkretnego charakteru.
Jak, z uwzględnieniem rozmaitych zmiennych (topografia, lokalizacja, funkcje), stworzyć idealny park? Pomocne okażą się hasła przewodnie:
#1 Natura
Od czasów Paxtona priorytetem parku jest krzewienie szacunku dla przyrody. Park stanowi swego rodzaju świątynię, do której przybywamy, by móc obcować i zachwycać się wszystkim, co żywe, naturalne i zawsze jednak trochę dzikie.
#2 kultura
Park to miejsce, gdzie obcowanie z potęgą przyrody, manifestującą się w postaci starodrzewia, harmonii ukształtowania przestrzeni, różnorodności fauny ma mobilizować istotę ludzką do zachowań kulturalnych, wzniosłych. Obecność przestrzeni typu amfiteatr, muszla koncertowa, daje możliwość choćby mimowolnego uczestniczenia w wydarzeniach muzycznych, wzbogacających duchowo użytkowników.
#3 wyciszenie
Park stanowiący namiastkę lasu w sercach dzielnic daje szansę wyciszenia się, zdystansowania od jazgotu miasta i napastliwości myśli. Świątynie dumania otoczone wytłumiającą gęstwiną krzewów, zlokalizowane w strategicznych miejscach parku sprzyjają metafizycznej ucieczce.
#4 edukacja
Zrozumienie ułatwia szacunek, generuje troskę. Okazja do obserwacji rocznego cyklu kwietnej łąki, odwiedzanej tłumnie przez trzmiele, które jesienną porą mogą udać się do hotelu dla owadów, sprawia, że wolimy rozłożyć koc tak, by nie zniszczyć kwiatów, będących nie tylko arcydziełem Natury, ale także cennym pokarmem dla owadów.
#5 komunikacja
Sprawne przemieszczanie się po parku i zapobieganie powstawaniu dzikich traktów zapewniają dwa typy ścieżek:
- wiodących na przełaj, ułatwiających szybkie przemieszczenie się – użytkowane np. przez osoby mające park po drodze do innego celu.
- wijących się, zachęcających do powolnego spaceru i delektowania się każdą chwilą w parku – użytkowane np. przez opiekuna z dzieckiem lub biegaczy.
Szerokość i typ nawierzchni uwzględnia także natężenie ruchu i sposób przemieszczania użytkowników: pieszy, rowerowy.
#6 ogród ogrodzony
Park ogrodzony ułatwia nakierowywanie pieszych na wyznaczone wejścia, ścieżki i aleje, zapobiegając wydeptywaniu nieestetycznych, dzikich ścieżek i chaotycznemu pałętaniu się po klombach. Ogrodzenie daje także wrażenie bezpieczeństwa, ochrony. Wyznacza konkretną, oddzielną strefę, podświadomie odbieraną jako wyjątkową.
#7 siedzę, leżę, odpoczywam
Parkowe siedziska i „leżyska” muszą spełniać wiele wymogów nie tylko estetycznych, ale także użytkowych. Muszą być trwałe, odporne na uszkodzenia, obciążenia i skrajnie zmienne warunki atmosferyczne. Co nie zmienia faktu, że piękna ławka skuteczniej zachęca, by na niej przysiąść, niż „solidna”, a przez to trochę zbyt siermiężna…
#8 bioróżnorodność
Parki to enklawy fauny, pojawiającej się spontanicznie, tworzącej coraz bardziej rozbudowane łańcuchy wzajemnych powiązań i zależności. Dobór gatunkowy nasadzeń podlega strategii biologicznej ochrony roślin (odmiany odporne na ataki patogenów, gatunki rodzime).
#9 zdrowie
Ruch to zdrowie. Park zachęcający do jakiejkolwiek aktywności fizycznej użytkowników każdej grupy wiekowej to park idealny. Wyzwaniem jest rozruszanie osób nie lubiących się spocić, wygłupić oraz takich, które nie chcą przebierać się w sportowy strój. Skuteczną sportową pułapką są dla takich osób ławko-huśtawki, gruntowe trampoliny, rozlokowane strategicznie tabliczki z ciekawostkami, łódki na parkowym stawie czy bulodromy.
#10 na klucz
Park zamykany na noc to rozwiązanie pomagające zapobiegać rozkwitowi życia przestępczego w sprzyjających warunkach zadrzewienia, zakrzewienia, odosobnienia i niedoświetlenia. W porze dziennej demolowanie małej architektury zdarza się zgoła rzadziej, a wandalskie graffiti pojawia raczej tylko w formie wyrysowanych kredą na alejkach.
Corinna Zyska
