Zakurzone szkolne parapety, chłodne hole urzędowe i publicznych, cienistych gmachów – sansewierie przeszły twardą szkołę przetrwania, zanim doczekały się należnego uznania. Oraz odmian tak uroczych i wyjątkowych, by każdy zaprosił je do domów na jasne parapety czy złote półeczki. Ubrane w pastelowe, ceramiczne donice prezentują swe fikuśne ulistnienie o księżycowej bladości, cylindrycznym przekroju… Dziś o urokach wężownicy – najtwardszej roślinie do uprawy pokojowej.
OSTRA NOMENKLATURA
Szable, miecze, język teściowej – same „ostre” nazwy potoczne. Polska nazwa – wężownica – także brzmi trochę jadowicie i niebezpiecznie. Tymczasem łacińska nazwa – Sansevieria – została nadana przez szwedzkiego botanika C.P. Thunberga na cześć siódmego księcia Sansevero – Rajmunda di Sangro (objętego ekskomuniką masona i piromana, tworzącego w alchemicznym laboratorium np. krew…). Co jeszcze warto o niej wiedzieć?
1. Skąd pochodzi sansewieria?
Zależy która. Rośliny z rodzaju Sansevieria występują w Afryce (południowej i środkowej), na Półwyspie Arabskim oraz w tropikach Azji. Popularna, udomowiona wężownica Sansevieria trifasciata – S. gwinejska (jak sama nazwa wskazuje) – występuje w naturze na obszarach Nigerii, Zairu… i Gwinei.
2. Co może zabić sansevierię?
Mimo opinii twardzielki, znoszącej upały, cień, chłód, przeciągi i suszę, sansevierię można wykończyć. Najniebezpieczniejszy dla niej jest… nadgorliwy opiekun. Nadmierne podlewanie i woda stojąca w korzeniach szybko powoduje zagniwanie nasady pędów. Wężownica wytrzymuje naprawdę spore upały, lecz granicą przeżywalnego chłodu jest 10oC – poniżej tej temperatury postępują już uszkodzenia tkanek.
3. Jak długo można nie podlewać sansevierii?
Nawet miesiąc. Kluczem jest jednak zapewnienie roślinie odpowiedniego podłoża*. Optymalne podlewanie rośliny to w sezonie ciepłym raz na 2 tygodnie, zimą rzadziej. Pomiędzy podlewaniem dobrze, by podłoże zdążyło przeschnąć.
*4. Jakie jest najlepsze podłoże dla wężownicy?
Żyzne, lekkie, wilgotne, lecz nie bagienkowate. Najlepsza będzie mieszanka ziemi kompostowej, gliny i piasku. Na dno warto wsypać warstwę drenażu z keramzytu.
5. Czy wężownica kwitnie?
W uprawie domowej rzadko, ale zdarza się jej. Zakwita na początku lata. Zielonkawożółte kwiatostany (30-50cm) o subtelnej, przyjemnej woni wyrastają z podłoża. Usuwanie ich po przekwitnięciu zapobiega marszczeniu się liści.
6. Jaką wysokość osiąga sansewieria?
U podstawowego gatunku największe okazy dorastają nawet do 150cm. Przeciętna wielkość to 60-80cm. Dla Wielbicieli miniatur powstało wiele odmian o maksymalnej wielkości 30cm.
7. Jak często przesadzać sansevierię?
Młode okazy co 2 lata, starsze co 3 lata. Przesadzamy w pojemniki o 1-2 rozmiary większe od poprzedniego – nigdy nie przesadzamy do za dużej donicy z założeniem, że „starczy na dłużej”. W takich pojemnikach roślina może zacząć się marszczyć, tracić turgor i zatracić wzniesiony pokrój.
8. Które odmiany sansevierii są najpiękniejsze?
O gustach się nie dyskutuje, ale bezsprzeczne walory posiada 5 wężownic:
- S. trifasciata 'Moonshine’ – o pastelowych, bladozielonych mieczowatych liściach
- S. 'Metallica; – o stalowych, bladych, smużystych liściach
- S. 'Samurai Dwarf’ – nieduża, urocza rozeta liści o miękkiej linii brzegów
- S. kirkii 'Friends’ – zabawna czuprynka
- S. 'Almond Silver’ – rzadko spotykana odmiana o wachlarzowym pokroju.
9. Z jakimi roślinami jest spokrewniona wężownica?
A to akurat bardzo ciekawa kwestia. Sansevieria to rodzaj botaniczny przyporządkowany rodzinie ruszczykowatych, myszopłochowatych /Ruscaceae/. Jeśli przyjmiemy system APG II należą do niej bardzo popularne rośliny np. dracena czy epipremnum, znany z kwiaciarni twardolistny ruszczyk czy kwitnąca w maju konwalia.
10. Dlaczego wężownica tak rzadko kiedyś bywała w prywatnych domach?
Nie wiadomo dlaczego niegdyś roślinę stosowano głównie w budynkach użyteczności publicznej, gdzie z wytrwałością godną podziwu znosiła zaniedbania i niedogodności przez dziesiątki lat – wężownica słynie ze swej długowieczności. Być może miało to coś wspólnego z powszechną plotką, jakoby w jej obecności ludzie stawali się skorzy do jadowitych kłótni. Ale jakże się sprzeczać przy Sansevierii kirkii 'Friends (ang. przyjaciele)’?
